Ochroniarz pełni ważną rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa, jednak jego uprawnienia są ściśle określone przez prawo. Pamiętajmy, że ochroniarz może działać tylko na terenie lub obszarze chronionym oraz że jego interwencje muszą być uzasadnione i proporcjonalne do zaistniałej sytuacji.
Ustawa o ochronie osób i mienia
Art. 36. [Uprawnienia pracownika ochrony przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia]
1. Pracownik ochrony przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia ma prawo do:
1) ustalania uprawnień do przebywania na obszarach lub w obiektach chronionych oraz legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości;
2) wezwania osób do opuszczenia obszaru lub obiektu w przypadku stwierdzenia braku uprawnień do przebywania na terenie chronionego obszaru lub obiektu albo stwierdzenia zakłócania porządku;
3) ujęcia w granicach obszarów lub obiektów chronionych lub poza ich granicami osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego, a także chronionego mienia, w celu niezwłocznego oddania tych osób Policji;
4) użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 lit. a, b i d, pkt 2 lit. a, pkt 7, 9, pkt 12 lit. a i pkt 13 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (Dz. U. z 2019 r. poz. 2418):
a) w granicach chronionych obiektów i obszarów - w przypadkach, o których mowa w art. 11 pkt 2, 5, 8, 10 i 13 tej ustawy,
b) poza granicami obiektów i obszarów chronionych - w przypadku, o którym mowa w art. 11 pkt 9 tej ustawy;
5) użycia lub wykorzystania broni palnej:
a) w granicach chronionych obiektów i obszarów - w przypadkach, o których mowa w art. 45 pkt 1 lit. a-c i pkt 2 oraz art. 47 pkt 3, 6 i 7 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej, z wyłączeniem przypadków przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do zamachów, o których mowa w art. 45 pkt 1 lit. a-c tej ustawy,
b) poza granicami obiektów i obszarów chronionych - w przypadkach, o których mowa w art. 45 pkt 1 lit. e oraz art. 47 pkt 3 i 6 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej.
2. Wewnętrzna służba ochrony lub przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w zakresie usług ochrony osób i mienia prowadzą ewidencję notatek użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej przez pracowników ochrony.
3. Użycie i wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego i broni palnej oraz dokumentowanie tego użycia i wykorzystania odbywa się na zasadach określonych w ustawie z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej.
4. (uchylony).
5. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb działań, o których mowa w ust. 1 pkt 1-3.
Warto zapoznać się z Dz.U. 2013 r. Poz. 1681
ROZPORZĄDZENIEM RADY MINISTRÓW z dnia 19 grudnia 2013 r. w sprawie szczegółowego trybu działań pracowników ochrony wydanego na podstawie art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia
Pracownicy ochrony, pełniąc swoją służbę, mają prawo do podejmowania określonych działań w celu zapewnienia bezpieczeństwa osób i mienia. Ustawa jasno określa, jakie uprawnienia przysługują im w trakcie wykonywania obowiązków.
Podstawowym uprawnieniem pracownika ochrony jest możliwość ustalania, czy osoby przebywające na chronionym terenie mają do tego prawo. W tym celu może on legitymować osoby, aby potwierdzić ich tożsamość. W przypadku stwierdzenia, że dana osoba nie ma uprawnień do przebywania na chronionym obszarze lub zakłóca porządek, pracownik ochrony może wezwać ją do jego opuszczenia.
W sytuacjach, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie dla życia, zdrowia ludzkiego lub chronionego mienia, pracownik ochrony ma prawo do ujęcia osoby stwarzającej takie zagrożenie. Ujęcie może nastąpić zarówno na terenie chronionym, jak i poza nim, a ujęta osoba musi zostać niezwłocznie przekazana Policji.
W określonych sytuacjach, gdy inne środki okażą się nieskuteczne, pracownik ochrony może użyć lub wykorzystać środki przymusu bezpośredniego, takie jak kajdanki, pałka służbowa, ręczny miotacz gazu, czy siatka obezwładniająca. Może to nastąpić zarówno na terenie chronionym, jak i poza nim, ale tylko w ściśle określonych przypadkach, np. w celu odparcia ataku na życie lub zdrowie, przeciwdziałania czynnej napaści na pracownika ochrony lub inną osobę, czy też w celu zatrzymania osoby uciekającej z miejsca przestępstwa.
W wyjątkowych sytuacjach, gdy zachodzi bezpośrednie zagrożenie życia, pracownik ochrony może użyć broni palnej. Użycie broni palnej poza terenem chronionym jest jednak ograniczone do sytuacji, w których jest to niezbędne do odparcia zamachu na życie, zdrowie lub wolność pracownika ochrony lub innej osoby, albo w celu przeciwdziałania ucieczce szczególnie niebezpiecznego przestępcy.
Każde użycie lub wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego i broni palnej musi być odpowiednio udokumentowane. Pracodawca pracownika ochrony ma obowiązek prowadzenia ewidencji takich zdarzeń.